اثرات آموختن قرآن برای انسان

 

اثرات آموختن قرآن برای انسان

چرا قرآن بیاموزیم؟

 قرآن دارای جایگاه رفیعی است پس باید با آن آشنا شویم و در یادگیری آن تلاش کنیم. آموزه ها و محتوای آن را فرا گیریم.روح حاکم بر مطالب و سخنان آن را بشناسیم.این کار چندان دشوار نیست؛زیرا خداوند قرآن را برای فهمیدن همه مردم فرستاده و بدین منظور آن را آسان ساخته است:«وَلَقَد یَسَّرنَا القُرءَانَ لِلذِّکرِ فَهَل مِن مُّدَّکِرٍ؛ قطعا قرآن را برای پند آموزی اسان کرده ایم؛ پس آیا پند گیرنده ای هست؟» (قمر/17،22،32 و 40)

مبادا ما از کسانی باشیم که روز قیامت پیامبر(ص) از ما به علت بی توجهی به قرآن ناراضی باشند و مبادا ما مصداق این آیه باشیم:«وَ قَالَ الرَّسُولُ یَا رَبِّ إنَّ قَومِی اتَّخَذُوا هَذَا القُرءَانَ مَهجُورًا؛ و پیامبر خدا گفت: "پروردگارا ، قوم من این قرآن را رها کردند"»(فرقان/30)

مبادا خانه هایمان از نسیم دل انگیز تلاوتن قرآن کریم خالی باشد؛ چرا که پیامبر(ص) فرمود:«خانه های خود را با تلاوت قرآن روشن کنید، و منازل را مانند قبرستان قرار ندهید، چنانکه یهودو نصارا چنین کردند. در کلیساها و معبد ها به عبادت پرداختند ولی از منازلشان اثری نبود؛ چرا که هر خانه ای که در آن قرآن زیاد خوانده شود، خیر و برکت آن زیاد میشود. و آن خانه برای اهل آسمانها نور می بخشد، همانطور که ستارگان زمین را روشن میکنند.»(الکافی،ج2،ص 610،ح1)

باید تلاش نمود تا مشمول این روایت زیبا از پیامبر (ص) شد :«اگر میخواهید همچون سعادتمندان زندگی کنید، و همچون شهیدان از دنیا بروید و در روز حسرت نجات یابید، و در روز گرمای سخت سایبانی داشته باشید، و در روز گمراهی بر راه راست بروید قرآن را بخوانید که کلام رحمان است، و حرزی در برابر شیطان ، و سبب سنگینی ترازوی اعمال.»(بحارالنوار،ج89،ص19)

چه مقدار قرآن تلاوت کنیم؟

روزانه و یا ماهانه چقدر قرآن بخوانیم؟ از صبح تا به شب مشغول کار و تلاش برای گذران زندگی و رسیدگی به امور مختلف هستیم و غالباً دیگر وقتی برای تلاوت قرآن باقی نمی ماند.حال با این وضعیت اگر به عنوان یک مسلمان قصد کنیم تا زمانی را برای تلاوت قرآن اختصاص دهیم، چه مقدار قران بخوانیم و چه برنامه مناسبی در این باره وجود دارد؟

قران پاسخ این پرسش را داده است:« هر چه از قرآن میسر میشود بخوانید.[خدا] می داند که به زودی در میانتان بیمارانی خواهد بود، و عده ای دیگر در زمین سفر می کنند و در پی روزی خدا هستند، و گروهی دیگر در راه خدا پیکار می نمایند.پس هرچه از قرآن میسر شد تلاوت کنید.» (مزمّل/4)

یعنی با هر حال و وضعیتی که هستید و تا حد امکان از خواندن قرآن غفلت نورزید. هر چند آیه را که می توانید از قرآن بخوانید و قرائت مستمر و روزانه کلام خدا را فراموش نکنید.

آداب تلاوت قرآن

1.طهارت و پاکیزگی:

 اگر کسی بخواهد به خطوط و آیات قرآن دست بزند و یا احتمال دهد هنگام قرائت دستش به خط قرآن رسد لازم است با طهارت و وضو باشد.

2.اخلاص:

 منظور از اخلاص در تلاوت قرآن آن است که قاری آن از ابتدای قرائت تا انتهای آن و حتّی پس از تلاوت، فقط رضا و خشنودی خدا را در نظر داشته باشد.

3.دعای قبل و بعد از تلاوت:

 خداوند انسانی را که دعا میکند دوست دارد و دعا کردن راه جلب نظر محبوب است چه اینکه در قرآن آمده است:«(ای پیامبر) بگو اگر دعای شما نباشد، پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی کند.»

4.استعاذه در آغاز تلاوت:

 یعنی با گفتن «اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ» به خداوند از شرّ شیطان پناه  بریم و از او بخواهیم با پناه دادن ما از شرّ شیطان زمینه حضور قلب ، نیت خالص و توجّه به معانی را در ما ایجاد کند.

5.گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم»:

«بِسمِ اللهِ الرَّحمَنِ الرَّحیمِ» سرآغاز کتاب الهی است نه تنها در ابتدای قرآن ، بلکه در آغاز تمام کتابهای آسمانی بوده است.

6.شمرده تلاوت کردن:

برای فهم بیشتر آیات قرآن توصیه شده است که قرآن شمرده و با تأمل تلاوت شود.

7.تدبّر:

یکی از وظایف ما در برابر قرآن اندیشیدن در معانی و مقاصد آیات است.

8.استماع:

استماع به معنی شنیدن است، به گونه ای که به معنا و مفهوم سخن نیز توجّه شود.

فضیلت تلاوت قرآن         

حقّ قرآن است که آن را بخوانیم.در آن اندیشه نماییمف با او مأنوس شویم و سخنش را در افکار و رفتار خود جای دهیم.اولین گام برای  مأنوس شدن با قرآن تلاوت آن است، تلاوتی که همراه با توجّه باشد و رفته رفته ما را به فهم آیات و عملی ساختن فرامین آن راهنمایی کند.به همین علّت در روایات به تلاوت قران توصیه شده و آثار آن بیان داشته شده است.

امام صادق(ع) می فرماید:«در روز قیامت فردی را برای حساب صدا می زنند، پس قرآن در پیش روی او با زیباترین صورت قرار میگیرد و عرض می کند:"خدایا! من قرآنم و این بنده تو در راه تلاوت من ، خود را به سختی افکنده ، و در دل شب مرا تلاوت کرده و قلبش روشن و اشکش جاری شده است.پروردگارا! او را از من خشنود کن، همچنانکه من از او خشنودم.»(الکافی،ج2،ص602،ح12)

در روایت تأکید شده است که در خانه تلاوت قرآن صورت گیرد تا خانه و خانواده از برکات و فضایل قرآن بهره مند شود.پیامبر اکرم(ص) می فرمایند:«خانه های خود را با تلاوت قرآن روشن کنید، و منازل را مانند قبرستان قرار ندهید، چنانکه یهود و نصارا چنین کردند.در کلیساها و معبد ها به عبادت پرداختند ولی از منازلشان اثری نبود؛چرا که هر خانه ای که در آن قرآن زیاد خوانده شود، خیر و برکت آن زیاد میشود. و آن خانه برای اهل آسمانها نور میبخشد، همانطور که ستارگان، زمین را روشن میکنند.»(الکافی،ج2،ص610،ح1)

خداوند نیکوترین سخن را فرو فرستاد، کتابی که [آیات آن از نظر زیبایی و عمیق بودن محتوا] همانند یکدیگر بوده و هر یک دیگری را تشریح میکند؛ آنان که از پروردگارشان میترسند پوست بدنشان از (شنیدن آیات) آن جمع میشود، سپس پوستها و دل هایشان با یاد خدا نرم میشود.این هدایت الهی است که هرکس را بخواهد با آن راهنمایی میکند؛ و هرکس را خداوند دستگیری نکند، راهنمایی برای او نخواهد بود.(سوره زمر، آیه 23)

توصیه‌های قرآنی حضرت رضا (ع(

قرآن ریسمان محکم خداست، وسیله اطمینان بخش و راه مستقیم اوست، راهى است که به بهشت منتهى مى‌شود، سبب نجات و رهایى از آتش دوزخ است.

قرائت قرآن

قال على بن موسى (علیه السلام): اجعلوا لبیوتکم نصیبا من القرآن، فان البیت اذا قرى فیه القرآن یسر على اهله، وکثر خیره، وکان سکانه فى زیادة. (1)

امام رضا (علیه السلام) فرمود: براى خانواده خود بهره‌اى از قرآن کریم، قرار دهید، زیرا در خانه‌اى که قرآن قرائت شود، گشایش براى ساکنان فراهم آید و خیرش فراوان شود و اهل خانه در برکت و فزونى باشند.

حضرت امام خمینى (رحمة الله علیه) فرموده است:

قرآن کتابى است جامع و حاوى همه گونه معارف، از معرفة الذات تا معرفة الافعال است و از مقاصد مهم آن، تطهیر باطن انسان‌ها از پلیدی‌ها و تحصیل سعادت است. هر طایفه‌اى به قدر استعداد خود از این کتاب استفاد مى‌کند. قرائت آن ثواب و پاداش الهى را در بر دارد و چنان که قارى با دید تعلیم و تربیت در آن به تعمق بپردازد، به هدایت، تعلیم و نور طریق سلوک انسانیت دست مى‌یابد.

ریسمان محکم خدا

قال على بن موسى الرضا (علیه السلام ):

هو حبل الله المتین، وعروته الوثقى، وطریقته المثلى، المودى الى الجنة والمنجى من النار، لا یخلق من الازمنة، ولا یغث على الالسنة، لانه لم یجعل لزمان دون زمان، بل جعل دلیل البرهان. (2)

امام رضا (علیه السلام) فرمود: قرآن ریسمان محکم خداست، وسیله اطمینان بخش و راه مستقیم اوست، راهى است که به بهشت منتهى مى‌شود، سبب نجات و رهایى از آتش دوزخ است، قرآن با گذشت زمان کهنه و فرسوده نمى‌شود و بحث و گفتگو از آن سبب کاستى آن نمى‌گردد، زیرا که به زمان معینى اختصاص ندارد.

بی‌زمانی قرآن

االامام الرضا (علیه السلام): عن ابیه (علیه السلام): ان رجلا ساءل ابا عبدالله (علیه السلام): ما بال القرآن لا یزداد على النشر والدرس الا غضاضة؟ فقال: ان الله تبارک وتعالى لم یجعله لزمان دون زمان، ولا لناس دون ناس، فهو فى کل زمان جدید، وعند کل قوم غض، الى یوم القیامة. (3(

امام رضا (علیه السلام) از پدرش روایت مى‌کند که مردى از امام صادق (علیه السلام) پرسید: چرا چنان است که قرآن هر چه بیشتر پخش شود و بیشتر مورد بحث قرار گیرد، تازه‌تر و شاداب‌تر مى‌شود؟

در پاسخ فرمود: خداى متعال آن را مخصوص زمانى خاص غیر از زمان‌هاى دیگر، قرار نداده است (خداوند قرآن را براى زمان معین و مردمى‌مشخص مقرر ننموده است) به همین جهت است که در هر زمان، نو و جدید و در نزد هر قوم تازه است تا روز قیامت.

تدبر در قرآن

قال على بن موسى الرضا (علیه السلام): لو اردت ان اختمه فى اقرب من ثلاثة لختمت ولکنى ما مررت بآیة قط الا فکرت فیها وفى‌اى شى ء انزلت وفى‌اى وقت. (4(

امام رضا (علیه السلام) فرمود: ((اگر بخواهم قرآن را در کمتر از سه روز به پایان رسانم، مى‌توانم ولى من به هر آیه‌اى که میرسم، در معنى آن مى‌اندیشم همچنین در شان نزولش و زمان نزولش مطالعه و فکر مى‌کنم((

 منابع :

1- المحجة البیضاء جلد 2، ص 220

2- بحارالانوار، جلد 92، ص 14

3- بحارالانوار، جلد 2، ص 280، از کتاب ((علل الشرایع)) و جلد 17، ص 213

4- سفینة البحار، ((علو((

بخش حریم رضوی

بخشی از نوشته های خانم فائزه مردانی